پیروی کردن از حس یا برنامه ریزی ؟

انسان واقعاً موجودی پیچیده است. اگر قادر باشیم حتی اندکی خودمان را بشناسیم، حتماً موفق خواهیم شد و اگر اهل یادگیری باشیم، حتماً به شناخت خود می رسیم. صاحب نظران اعتقادات مختلفی در رابطه با نحوۀ استفاده از زمان در طول عمر انسان دارند. برخی اعتقاد به انجام برنامه ریزی دقیق و عمل دقیق تر به آن را دارند. ولی برخی دیگر انعطاف را هم جزئی از برنامه ریزی قبول می کنند. اما من می خواهم در این رابطه تجربۀ خود را بنویسم.

گاهی مثلاً ایده ای راجع به یک مقاله یا هر کار دیگری به ذهنم می رسد. احساس می کنم آن ایده بسیار داغ است. سریع دست به کار شده و شروع به انجامش می کنم. از قضا به قدری هم خوب از آب در می‌آید که خودم هم باور نمی‌کنم. دلیلش را فهمیدم چیست! حس بسیار قوی‌ای نسبت به انجام آن کار دارم و اعتقاد عجیبی به نتیجۀ آن.

اما گاهی اوقات که ایدۀ خیلی خوبی راجع به یک کار به ذهنم می رسد و عنوانش را در جایی یادداشت می کنم تا سر فرصت به انجام آن روی آورم. پس از اینکه به سراغش می‌روم، احساس می‌کنم به درستی نمی‌توانم آن را انجام دهم! چون دیگر حسش را ندارم. حس انجام آن کار از دست رفته.

این وجود یا عدم حسِ خوب برای انجام دادن یک فعالیت به محیط و دیگر مؤلفه‌های درونی و بیرونی انسان قطعاً ارتباط دارد. پس می‌توان تا حدی عواملش را شناخت و با مهیا کردن آنها این حس خوب را بیشتر تجربه کنیم. اما در پاره‌ای از موارد هم خارج از دسترس و کنترل ماست. ولی چیزی که کاملاً مشخص است، در هر صورت کار خیلی سختی است که بتوانیم کنترل شده چنین حسی را درون خود ایجاد کنیم. پس عقل هم حکم می‌کند تا زمانی که چنین حس‌های خارق العاده‌ای درون ما ماندگار است، سریع دست به کار شده و شروع به انجامش کنیم. دقیقاً مثل همین نوشته ای که بنده ایده‌اش به ذهنم رسید و نوشتم و شما در حال خواندنش هستید.

خیلی از هنرمندان و کسانی که با هنر و ادب سر و کار دارند، بیشتر به این صورت از زمان خود برای تولید یک اثر هنری استفاده می‌کنند. حتماً شما هم این تجربه را دارید که در پاره ای از موارد کاری که در آن خبره هستید را هم نمی توانید به درستی انجام دهید. در آن لحظه حس خوبی نسبت به انجام دادن آن کار ندارید.

حالا می رویم به سراغ اصلِ برنامه ریزی. ما باید برای زندگی خود، حتی تمامی ساعت های روزمره برنامه داشته باشیم. یعنی شده حتی یک کاغذ برداریم و برای فردای خود دقیقاً با ذکر زمانش تعیین کنیم که چه کارهایی را باید انجام دهیم. ولی حتماً تا اینجا هم شما فهمیده‌اید که چطور می توان یک برنامه ریزی دقیقی را انجام داد که کاملاً با داشتن حس انجام آن کار مطابقت داشته باشد؟ واقعاً کار سختی است. اما اگر بشود، بهترین استفاده از لحظه لحظۀ عمرمان را می توانیم داشته باشیم.

ولی این کار خیلی سخت است و تا الان خودِ من قادر به انجام چنین کاری نبودم! خیلی اوقات لحظه‌ای فکر انجام یک کار به همراه حسِ خوبش به سراغم می‌آید، اما زمان انجام دادنش را ندارم. یا اگر هم بتوانم به سراغش بروم، باید از یک کار دیگر بزنم. در این حالت درست است که آن فعالیت را به بهترین شکل انجام خواهم داد. ولی در عوض از هدفی که برای آن برنامه ریزی کرده بودم دور خواهم شد.

از طرف دیگر هم می توان یک برنامه ریزی دقیقی کرد و تمامی فعالیت های روزمره را طبق همان برنامه پیش برد. ولی شاید به دلیل اینکه برای انجام هر قسمت از آن برنامه امکان داشتن حس خوب آن کار وجود نداشته باشد، کیفیت کار پایین خواهد آمد. اما به نظر می‌رسد که باید قادر باشیم یک تعادل بین این دو ایجاد کنیم، که همین هم خودش چندان ساده نیست! نظر شما چیست؟